Jacques Tardi en strips over de Eerste Wereldoorlog klinkt ons heel vertrouwelijk in de oren. Deze Franse stripkunstenaar maakt al heel zijn rijk gevulde carrière strips over de Grote Oorlog. Voor De Laatste Aanval duikt Tardi voor de laatste keer in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog. Deze keer met een begeleidende cd met muziek van Tardi's echtgenote Dominique Grange. U hoort het al, deze laatste oorlogsstrip van Tardi is een absolute must!
Door Elias Jonkers.
Jacques Tardi geeft ons voor de laatste keer weer een aangrijpend verhaal over de Eerste Wereldoorlog. Een topper in het genre oorlog/historisch en een perfecte aanvulling voor ieders boekenkast.
Centenaire.
Nee, daar is het Tardi en Grange helemaal niet om te doen, de centenaire, de honderdjarige herdenking van de Eerste Wereldoorlog. Of zoals ze zelf zeggen: "dit onvoorstelbare bloedbad". Absoluut niet, want deze Grote Oorlog achtervolgt Tardi al heel zijn carrière.
Wat beide kunstenaars gemeen hebben is dat hun vier grootouders naar het front trokken. Beiden waren geschokt door de gruwelverhalen over deze oorlog. Eén van Tardi's grootvaders is op 21-jarige leeftijd gestoven aan het front, de andere overleefde een gasaanval.
 |
| Detail p.9. |
Daarom geen herdenking maar eerder een aanklacht: Putain de guerre. Tevens de titel van hun voorstelling met muziek van Grange, gespeeld door Accordzéâm en met tekeningen van Tardi.
In De Laatste Aanval laat Tardi de hospik Augustin een tocht langs het front maken. Augustin ontmoet verschillende soldaten en officieren en komt lang de ene verwoeste plek na de andere. Overal vernieling en dood. Op een gegeven moment heeft Augustin de kans een Duitse soldaat neer te schieten. Maar hij is niet voor niets een hospik, militair medisch personeel. Augustin kan het niet.
"...Augustin spaarde zojuist het leven van ordonnans Adolf Hitler - korporaal in het 16de Beierse regiment!"
Of hoe de geschiedenis anders had kunnen lopen. Want er zullen in werkelijkheid wel degelijk soldaten geweest zijn die deze kleine korporaal hadden kunnen neerschieten.
Later in het album horen we ook nog wat deze korporaal allemaal zal uitspoken. En dat komt nogal veel voor in het album: hoe de geschiedenis loopt na de oorlog. Alsof Augustin het allemaal heeft gezien. En dat kan storend overkomen in een album over de Eerste Wereldoorlog, alsof Tardi nog even alles wil meegeven.
 |
| Detail p. 20 |
Tardi laat door middel van deze soldaat de zinloosheid zien van oorlog, de schrijnende taferelen. Hoe de regeringen de kleine man naar de slachtpartij stuurden, terwijl de heren altijd buiten schot bleven. Hoe een angstige jongeman geen keuze heeft en toch een dwaas aanvalsplan van een generaal moet uitvoeren. Want als we ze allemaal over de top (van de loopgraaf) jagen, dan moet de aanval toch lukken?
Tardi werd in 2013 het Légion d'Honneur aangeboden, de hoogste onderscheiding in Frankrijk. De man weigerde achter deze grote eer omdat hij nog altijd kwaad is op de regerende klasse van honderd jaar geleden door het onrecht dat zo ontzettend veel mannen werd aangedaan. Want zijn de politici van nu niet gewoon de opvolgers van de slagers (politici van toen)? Volgens Tardi wel.
Hoewel de 70-jarige Franse stripkunstenaar geen strips over de oorlog meer gaat maken, zal hij zelf nooit uit zijn loopgraaf komen. Daarvoor zit de haat tegenover oorlog en geweld te diep.
De Laatste Aanval is in de bekende stijl van Tardi. Hij laat alle aspecten van de oorlog zien: de verminkingen, verwoestingen, onmenselijkheid... Ook nu geeft hij ons een afgrijselijke blik op de Grote Oorlog in en buiten de loopgraven. De personages zijn karikaturaal en expressief. Dit steekt af tegen een realistisch decor. Tardi kiest meestal voor sombere kleuren, overwegend zwart-grijs. De rode achtergronden die hij op de juiste momenten inbrengt, maakt dat de sombere, afgrijselijke sfeer nog meer tot zijn recht komt.
Tussen al deze somberheid is er bij Tardi ook plaats voor subtiele humor, zoals wanneer een Duits soldaat onder de rok van een gesneuvelde Schot kijkt. De Duitser zal nieuwsgierig zijn of het fabeltje waar is...
 |
| Detail p.6. Vertaling: "Rennen is zinloos, je bent al dood!" |
De Laatste Aanval is letterlijk een laatste aanval want Tardi duikt voor ons een laatste keer in de Eerste Wereldoorlog en geeft weer een inzicht in de gruwelijkheid, zinloosheid en absurditeit van oorlog in schrijnende maar prachtig getekende taferelen. De cd met 12 nummers over de oorlog is een mooie extra die perfect aansluit op het album.
Boekgegevens:
Tradi; Dominique Grange; Accordzéâm, De Laatste Aanval, Casterman, ISBN 9789030371830 (€27.50)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten