Hoofdstuk 1: Intermezzo. Genre, thema en functie van verhalen.

In dit deel bekijken we het genre, thema en de functie van verhalen. Wat is nu juist een genre? En wat is het verschil met het thema van een verhaal? 

Na dit intermezzo gaan we verder met Hoofdstuk 2 van het eerste deel (Over het wezen van de strip).

Genre en thema van verhalen.

Een genre is een structurele kwestie, terwijl het thema een inhoudelijke kwestie is. Het thema is het antwoord op de vraag ‘Waar gaat het over?’. Een genre is een categorie en een thema een onderwerp. Liefde kan een thema zijn. Liefde kan zich afspelen binnen het genre van historische verhalen: bv. het verhaal van een koning en zijn koningin.

Sommige genres zijn ook thema’s: een oorlog kan zich afspelen in de toekomst (SF) en in het verleden (historisch) en natuurlijk ook in het heden. In deze verschillende tijdsindelingen kan de nadruk sterk verschillen. 

Een genre (genus – groep) is een manier om verhalen te classificeren. Volgens Aristoteles waren er slecht twee genres: het verhalende en het dramatische. Vandaag de dag bestaan er veel meer genres. Elk genre heeft zijn eigen kenmerken op vlak van character types, omgeving en narratief patroon.

Bij strips komen bij deze kenmerken nog een de beeldconventies bij. Elk genre vraagt om zijn eigen stijl van tekenen. Zo zal een sciencefiction verhaal eerder, maar niet uitsluitend, een realistische tekenstijl vragen. Verhalen die zich in het hier en nu afspelen, in onze realiteit, kunnen een verdere vorm van abstrahering verdragen omdat het verhaal niet vreemd aanvoelt, het is herkenbaar. Elke nieuw genre is een mogelijkheid binnen de wereld van de strip, net als elke mogelijke mengvorm.

Mengvormen vinden we vooral in het genre van superhelden. De genres komen over het algemeen overeen met de genres binnen de literatuur en de onderverdelingen in bibliotheken. Om genres te onderscheiden kijken we naar structurele elementen binnen een verhaal (structuur van een verhaal).

Veel voorkomende genres die ook terug te vinden zijn in bibliotheken:

Biografie of autobiografie	Griezel	Psychologisch	Spanning en avontuur	Zeeverhaal
Detective	Historisch	Romantisch	Sprookjes
Dieren	Humor	Sciencefiction	Waargebeurd
Erotiek	Oorlog	Sociaal/politiek	Western

 In het tweede deel van dit boek gaan we verschillende genres in detail bekijken. 

Functie van verhalen.

De functie hangt af van het genre: bv. een biografie heeft de functie om te informeren en daarna om te entertainen.

Functies:		Genre:
Levensbeschouwelijk	Religie, expressie	Sociaal, (auto)biografie, historisch, waargebeurd, psychologisch
Esthetisch
Politiek	Status, protest	Sociaal/politiek, (auto)biografie
Economisch	Reclame, werk
Educatief	Opvoeding, informatief, reflectie	(auto)biografie, historisch, oorlog, romantisch, waargebeurd
Vermaak	Amusement	Detective, Erotiek, Griezel, Humor, Romantisch, SF, Spanning en avontuur, Spoorkjes, Western, Zeeverhaal

Als we de functie van een verhaal willen bepalen is het handig om een antwoord op de volgende vragen te stellen: kan ik het werk in schoolverband gebruiken? Kan ik er een abstract begrip mee uitleggen?

De reeks De reizen van Alex kan gebruikt worden in schoolverband tijdens het vak geschiedenis. De informatie in deze albums is waar.

De reeks Historische personages/Alex presenteert - Historische personages zit in dezelfde lijn. De functie is bij deze reeksen informatief (educatief). Het geeft nadere toelichting bij de avonturen van Alex. De nieuwste reeks Historische personages gaat verder dan de tijd van Alex: Napoleon. 

Een ander voorbeeld is Egon Schiele: leven en sterven van Xavier Coste. Het is een biografisch verhaal over de kunstenaar. De graphic novel bevat biografische informatie in tekst naast het getekend verhaal. De functie is educatief. Bij beide voorbeelden is het amusement een bijkomende functie.